Mindfulness - Smartfulness

2022-03-23

Uważność to świadome, pełne ciekawości i otwartości doświadczanie chwili obecnej. Zarówno tego, co nas otacza, czyli przedmiotów, przyrody i innych ludzi, jak i tego, co dzieje się w nas samych, czyli odczuć z ciała, myśli czy emocji. Trening uważności prowadzi do wyciszenia emocji, większej kontroli własnych zachowań, budowania poczucia wartości, sprawczości, motywowania się i lepszego funkcjonowania w grupie.

Współcześnie młodzi ludzie bywają coraz częściej zagubione, często nie rozumieją własnych emocji i nie wiedzą, jak sobie z nimi radzić. Może to skutkować problemami z koncentracją, pamięcią, relacjami w grupie, w tym także z zachowaniami niepożądanymi takimi jak brak motywacji, czy agresja.

Gdzie możemy szukać wsparcia, żeby wyposażyć młodego człowieka w umiejętności, które pozwolą mu być spokojniejszym i silniejszym wewnętrznie? Możemy nauczyć go umiejętności zatrzymania, obserwacji, pełniejszego doświadczania chwili obecnej i zrozumienia tego, co dzieje się w jego głowie i ciele. Możemy nauczyć go, jak żyć bardziej uważnie.

Małe dzieci z natury są ciekawe świata i bardzo uważnie, uwielbiają doświadczać otoczenia powoli i wszystkimi zmysłami, znają to rodzice, próbujący oderwać malucha od wnikliwej obserwacji biedronki po drodze do przedszkola. Jednak pośpiech dzisiejszego świata oraz ekspozycja na świat wirtualny, który ten pośpiech szczególnie wzmacnia zaburza tę naturalną skłonność do spokojnego pochylania się nad tym, co tu i teraz i czerpania radości z uczestniczenia w obserwacjach i odkryciach świata i siebie samego.

W świecie wirtualnym dzieci uczą się, że pośpiech i pobieżne przeglądanie daje więcej profitów, niż uważne zgłębianie jednej, wybranej rzeczy, która wzbudziła ich ciekawość i mogłaby zrodzić wiele ciekawych pytań. Więcej bodźców, zmieniające się otoczenie, hałas, a do tego większość osób wokół również skłania do działania w przyspieszonym trybie pomijania elementu uważnego zatrzymania się i bycia tu i teraz. Dzieci poddane takim procesom od urodzenia płynnie dopasowują się do funkcjonowania w biegu i coraz rzadziej zatrzymują się z zachwytem nad mrówką idącą powoli po chodniku, a skutkiem tego jest niestety coraz rzadsza autorefleksja i rozumienie siebie i własnych emocji, które się w nich pojawiają, a co za tym idzie włączają się mechanizmy obronne marginalizujące własne emocje, myśli, spychające je na margines postrzegania świata. Efektem jest człowiek , który traci kontakt z samym sobą i w wieku dojrzewania styka się z ogromem problemów z tego płynących.

Przebodźcowany młody człowiek jest często rozkojarzony, nerwowy, podatny na wpływy i nie umiejący ani koncentrować się ani odpoczywać . Dlatego też trening uważności jest fantastyczną przeciwwagą dla tego wszystkiego, czego doświadcza w swoim codziennym otoczeniu. Jest potrzebny zarówno małym dzieciom jak i młodzieży licealnej, która może skorzystać z niego nawet bardziej poprzez o wiele wyższą świadomość swojej osoby w czasie wkraczania w dorosłość.

Co daje trening uważności? Umiejętność zwolnienia, wyciszenia, zrozumienia, że emocje są naturalną częścią naszego życia. W szkole pozwala na polepszenie relacji z rówieśnikami, poprawę koncentracji i pamięci, zdolności dokonywania analiz i syntez, ale przede wszystkim krytycznej samoświadomości, samopoznania i kreatywności. Uważność pomaga na nowo dostrzec, jak wiele wyjątkowości kryje się w otaczającym nas świecie, jak skomplikowane są łączące nas wszystkich relacje i zależności. Młodzi ludzie lepiej rozumieją, jak działają procesy naszego myślenia i jak sobie poradzić, kiedy pojawia się ich za dużo lub są przykre; uczą się rozwiązywać problemy spokojniej, skuteczniej i bardziej konstruktywnie.

Uważność możemy ćwiczyć na wiele różnych sposobów: tych formalnych, jak na przykład obserwowanie oddechu, jak i mniej formalnych, jak proste gry, które angażują poszczególne zmysły. Są dopasowane do wieku i możliwości naszych uczniów. Treningi młodzieży są wypełnione eksperymentami myślowymi, elementami zabawy w grupie, które w sposób naturalny otwierają je na koncepcję uważnego życia również na poziomie społecznym.

Ćwiczymy także poprzez wykorzystanie opowiadań, kreacji wyobraźni oraz prostych ćwiczeń, dzieci i młodzież otrzymują narzędzia, które mogą wykorzystać tak, by lepiej zrozumieć siebie i innych, a także rozwijać umiejętność radzenia sobie w różnych sytuacjach. Już wiele szkół na świecie z powodzeniem wdrożyły ten system, ćwiczyć mogą i powinni również dorośli.